Hoe bijen propolis maken: een fascinerend proces

Odoo • Tekst en afbeelding

Ken je propolis? Deze harsachtige stof, een product van honingbijen, staat bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen. Propolis is een complexe substantie die essentieel is voor de gezondheid van de bijenkorf. Het ingenieuze productieproces is een delicate samenwerking tussen de bijen en hun omgeving. In dit artikel bekijken we hoe bijen propolis maken, van grondstoffen tot eindproduct, en waar het allemaal goed voor is.

Het begint met het verzamelen van harsen

De belangrijkste grondstof voor propolis, ook wel kithars of bijenlijm genoemd, zijn plantaardige harsen. Werkbijen verzamelen deze harsen van knoppen, bast en bladeren van specifieke bomen en planten zoals populieren, dennen, kastanjes, wilgen en berken. Deze harsen hebben natuurlijke antimicrobiële eigenschappen en dat maakt ze geschikt voor de productie van propolis. Bij de selectie van de planten gaan de bijen selectief te werk. Ze verzamelen enkel harsen van planten die in de buurt van de bijenkorf groeien. Het gevolg daarvan is dat de samenstelling van propolis varieert per geografische locatie en seizoen.

Weetje: Bijen gebruiken hun krachtige kaken om harsen van de plantoppervlakken af te schrapen. Dit is een tijdrovend proces omdat harsen kleverig en moeilijk te hanteren zijn.

Het overbrengen van de hars naar de korf

Nadat een werkbij hars heeft verzameld, brengt ze deze naar de bijenkorf. Dit gebeurt via de pollenmandjes (corbiculae), speciale holten op de achterpoten van de bij. De hars wordt in kleine balletjes gevormd en stevig vastgeklemd in deze mandjes. Onderweg kan de bij enzymen afscheiden via speekselklieren die in de hars dringen. Deze enzymen beginnen het proces van chemische transformatie, waardoor de hars zachter wordt en beter bewerkbaar.

Bewerking in de korf

Eenmaal in de korf geven de werkbijen de hars door aan andere bijen die het verder verwerken. Dit proces verloopt in verschillende fasen:

Vermenging met bijenwas: De hars wordt gemengd met bijenwas, speekselenzymen en soms pollen. Hierdoor wordt de hars flexibeler en gemakkelijker te gebruiken.

Toevoeging van enzymen: De enzymen die door bijen worden afgescheiden, breken complexe verbindingen in de hars af en veranderen deze in bioactieve stoffen zoals flavonoïden en fenolzuren.

Homogenisatie: Het mengsel wordt door de bijen in kleine porties verdeeld en gelijkmatig verdeeld in de bijenkorf.

Toepassing van propolis in de korf

Waar is propolis goed voor? Wel, de bijen brengen de afgewerkte propolis op strategische plaatsen aan in de korf om deze te beschermen en stabiliseren. Dat heeft verschillende voordelen:

Sterkere structuur: Propolis dicht scheuren en gaten in de bijenkorf, wat helpt om tocht en indringers buiten te houden.

Antimicrobiële bescherming: Bijen bedekken de binnenwanden van de korf met een dunne laag propolis, waardoor een steriele omgeving ontstaat. Dit beschermt tegen schimmels, bacteriën en andere ziekteverwekkers.

Balsemen van indringers: Als een groot organisme, zoals een muis, de korf binnendringt en sterft, kunnen bijen het lichaam niet verwijderen. In plaats daarvan bedekken ze het met propolis. Het balsemen vertraagt de afbraak en voorkomt besmetting.

De samenstelling van propolis

Is propolis hetzelfde als honing? Neen. Het eindproduct is een complex mengsel van harsen (50-60%), bijenwas (30-40%), etherische oliën (5-10%) en een klein percentage pollen en andere stoffen. De exacte samenstelling is afhankelijk van locatie, seizoen en bron. Tropische propolis kan bijvoorbeeld rijker zijn aan specifieke flavonoïden dan propolis uit gematigde streken. In het voorjaar en de zomer hebben bijen toegang tot verschillende planten en bomen, wat de samenstelling beïnvloedt. En wat betreft de botanische bron: de soorten bomen en planten die beschikbaar zijn, bepalen de unieke bioactieve eigenschappen van de propolis.

Biologisch doel van propolis voor bijen

Voor bijen is propolis meer dan alleen een bouwmateriaal; het speelt een cruciale rol in hun overleving. Zo biedt het bescherming tegen pathogenen. De antimicrobiële eigenschappen van propolis minimaliseren de verspreiding van ziekten in de bijenkorf. Verder helpt propolis de temperatuur en vochtigheid in de bijenkorf te reguleren. Thermoregulatie is o.a. essentieel voor de ontwikkeling van larven. Ten slotte stimuleert propolis ook de sociale immuniteit. Door de gezamenlijke inspanning van de bijen bij de productie en toepassing van propolis, verbeteren ze de algehele hygiëne en weerstand van de kolonie.

En waar is propolis goed voor... voor de mens?

Propolis is niet alleen goed voor de bijen. Het heeft ook heel wat gezondheidsvoordelen voor de mens. Een overzicht.

1. Antimicrobiële activiteit

Propolis heeft aangetoond een breed spectrum aan antimicrobiële eigenschappen te bezitten, cruciaal voor het ondersteunen van het immuunsysteem bij het afweren van pathogenen. Flavonoïden en fenolzuren in propolis verstoren de celmembranen van bacteriën, wat leidt tot verhoogde permeabiliteit en uiteindelijk celdood. Bovendien interfereren deze componenten met virale replicatieprocessen, waardoor de virale belasting wordt verminderd.

2. Ontstekingsremmende eigenschappen

Propolis heeft ontstekingsremmende effecten door de remming van pro-inflammatoire cytokinen zoals TNF-α, IL-1β en IL-6. Dit gebeurt via de modulatie van NF-κB en MAPK signaaltransductieroutes die cruciaal zijn in de regulatie van inflammatoire responsen. Door deze routes te remmen, kan propolis de productie van ontstekingsmediatoren verminderen, wat leidt tot een vermindering van chronische ontstekingen en gerelateerde aandoeningen.

3. Antioxidante werking

De antioxidante eigenschappen van propolis zijn voornamelijk te danken aan de hoge concentratie flavonoïden en fenolzuren. Deze verbindingen neutraliseren reactieve zuurstofspecies (ROS), verminderen oxidatieve stress en voorkomen schade aan cellulaire componenten zoals lipiden, eiwitten en DNA.

4. Immuunmodulatie

Propolis moduleert zowel de aangeboren als de adaptieve immuunrespons. Het stimuleert de activiteit van macrofagen, verhoogt de fagocytose en bevordert de productie van stikstofoxide (NO), essentieel voor de vernietiging van pathogenen. Daarnaast stimuleert propolis de proliferatie van lymfocyten, verbetert het de functie van T-helpercellen (Th1 en Th2) en bevordert het de productie van immunoglobulinen, met name IgG en IgM, die cruciaal zijn voor de humorale immuunrespons. Kortom, propolis ondersteunt het immuunsysteem en versterkt de afweer. Het activeert immuuncellen, verbetert de werking van afweercellen en bevordert de aanmaak van belangrijke stoffen die infecties bestrijden.

5. Wondgenezing en weefselherstel

Propolis bevordert wondgenezing door de stimulatie van groeifactoren zoals TGF-β, die essentieel zijn voor celproliferatie en weefselregeneratie. Bovendien heeft propolis een angiogene werking, wat de vorming van nieuwe bloedvaten stimuleert en de bloedtoevoer naar het beschadigde weefsel verbetert. Hierdoor verloopt het herstelproces sneller.

Conclusie

Propolis is een veelzijdig natuurlijk middel met talrijke gezondheidsvoordelen voor de mens. Of het nu gaat om het versterken van het immuunsysteem, het bevorderen van wondgenezing of het ondersteunen van mond- en darmgezondheid, propolis biedt een krachtig arsenaal aan therapeutische eigenschappen. Verdere wetenschappelijke onderzoeken blijven nodig om de volledige potentie van deze bijenbijdrage te begrijpen en te benutten, maar het huidige bewijs bevestigt dat propolis een waardevolle aanvulling kan zijn op zowel preventieve als therapeutische zorg.

 ONS ASSORTIMENT PROPOLIS PRODUCTEN: 
In ons gamma hebben we verschillende soorten propolisproducten zoals onze capsules, tinktuur, siroop, neusspray en zalf:

Odoo • Tekst en afbeelding
Odoo • Tekst en afbeelding
Odoo • Tekst en afbeelding
Odoo • Tekst en afbeelding
Odoo • Tekst en afbeelding

Schrijf in op onze nieuwsbrief

Wil je graag het interessante nieuws en de acties van Deba Pharma periodiek ontvangen? Schrijf je in: